ریزازدیادی شمعدانی عطری با کشت ریزنمونه های گرهی، قطعات برگی، دمبرگی و برگ کامل

شمعدانی عطری با نام علمی pelargonium odoratissimum (l.) l’her., یکی از پراهمیت ترین گیاهان عطری متعلق به خانواده geraniaceae می باشد. این گیاه به دلیل داشتن اسانس و کاربرد روزافزون آن در صنایع مختلف عطرسازی، آرایشی و بهداشتی در نقاط مختلف جهان کشت می¬گردد. این پژوهش به منظور حصول به پروتوکلی کارآمد و سریع در ریزازدیادی شمعدانی عطری با استفاده از ریزنمونه¬های قطعات برگی، دمبرگی، برگ کامل و گرهی ساقه در محیط کشت ms انجام شد. در این پژوهش باززایی شاخساره¬های نابجا از ریزنمونه¬های گرهی در شرایط درون شیشه¬ای در محیط کشت ms حاوی ترکیب-های¬ تیماری با غلظت¬های (1 و2 میلی¬گرم بر لیترbap) + 5/0 میلی¬گرم بر لیتر iba با موفقیت انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. بیشترین میانگین تعداد شاخساره، حداکثر تعداد شاخساره به ریزنمونه و نیز کمترین میزان قهوه¬ای شدن در محیط ms حاوی تیمار 2 میلی¬گرم بر لیتر bap بدست آمد. در آزمایش دوم، از شاخساره¬های حاصل از ریزنمونه¬های گرهی در شرایط درون شیشه¬ای برای تهیه ریزنمونه¬های قطعات برگی، دمبرگی و برگ کامل استفاده شد. به منظور پرآوری، این ریزنمونه¬ها در محیط کشت ms حاوی نصف غلظت عناصر ماکرو و ترکیب¬های تیماری با غلظت های (1، 5/1، 2 و 5/4 میلی گرم بر لیتر) bap + (1/0، 1 و 5/1 میلی گرم بر لیتر) naa کشت شدند. این آزمایش در قالب فاکتوریل بر مینای طرح پایه کاملا تصادفی انجام شد. کالوس¬زایی در هر سه نوع ریزنمونه¬ مشاهده شد. حداکثر کالوس¬زایی، بیشترین تعداد شاخساره و طول شاخساره و کمترین درصد قهوه¬ای شدن در قطعات برگی با ترکیب تیماری (5/1 میلی¬گرم بر لیتر bap + 1 میلی¬گرم بر لیتر naa)، در ریزنمونه دمبرگی با ترکیب تیماری (2 میلی¬گرم بر لیتر bap + 1/0 میلی¬گرم بر لیتر naa) و ریزنمونه برگ کامل با ترکیب تیماری (1 میلی¬گرم بر لیتر bap + 1 میلی¬گرم بر لیتر naa) حاصل شد. بررسی روند تغییرات میانگین تعداد، طول ریشه و نیز درصد ریشه¬زایی در این ریزنمونه¬ها، با غلظت¬های مختلف naa نشان داد که در غلظت (2/0 میلی¬گرم بر لیتر)، در تعداد، طول ریشه و نیز درصد ریشه¬زایی افزایش چشمگیری مشاهده شد. در نهایت، گیاهچه¬های ریشه¬دار شده به گلدان¬های کوچک دارای مخلوطی از پیت¬ماس و پرلایت با نسبت حجمی 1:1 منتقل شدند. عادت¬دهی گیاهچه¬های شمعدانی عطری در شرایط گلخانه¬ای با میزان بقای بالا با موفقیت انجام شد.